5 Mayıs 2010 Çarşamba

Facebook uzerine - Veli Beyazgul

Facebook üzerine sesli düşünceler
Ne ararsan …
Kurulalı galiba 5 yıl oldu.4 Yıl boyunca büyük bir inat ve tepkiyle üye olmadım, içine bakmadım, bazen merak etsem de inat meraktan güçlü olduğu için hep uzak durmayı tercih ettim.Benim 4 yılı aşan “direnişim” e benzer direnişler ve “uzak duruş”lara benzer tepkileri, öyküleri olan binlerce insan vardır aramızda.Bugün bu yazıyı yazarken “Facebook” içine kayıtlı birisi olarak “içerden” de bakarak yorum yapabilecek durumdayım.Bu vesileyle yıllardır düşünüp düşünüp yazmaktan vazgeçtiğim  bu yazıyı da nihayet yazmaya başlıyorum.

İyi yönleri

“Sosyal paylaşım aracı” olarak lanse edilen bu site ve benzerlerinde zaman zaman gerçekten “güzel” şeylerin paylaşıldığını biliyoruz.Güzellik kavramının kendisi bile kişiden kişiye değişse de genel anlamda , ortalama bir mantıkla her birimize göre “güzel” şeyler ortaya çıkıyor.Milyonlarca kullanıcısı olan bu siteler sayesinde zaman zaman hiç dikkat çekmeyen konular, videolar, veya müzikler paylaşılıyor, haberdar olmadığımız bir meseleye karşı sanal tepkiler üretiliyor ve bazen mesela “Munzuruma Dokunma” veya “GDO ya hayır” gibi kampanyalar da örgütlenebiliyor ve böyle düşününce “iyi bir şey” diyorsunuz…
Ha bir de İlkokul’dan Üniversiteye okul arkadaşlarınız veya başka ortak noktalarla birlikte ortak geçmişte izini kaybettiğiniz insanlara ulaşmanın güzelliği var.
Ama
Evet aması var. Herkesin el attığı bir site herkesin gazeteci, herkesin yazar, herkesin eleştirmen olması sonucunu da doğurur.Ne var bunda denilebilir; ne si şu: gerçek anlamda habercilik yapanlardan tutun da yazarlığa, şairliğe –eleştirmenliğe veya aklınıza gelebilecek farklı mesleklere kadar hepsini doğru dürüst yapan insanlar varken ortalık “çok bilmiş”lerden geçilmiyor.Gerçeğe saygı azalırken, dürüst insanların özverili çalışmaları ne yazıkki emekleriyle birlikte daha da hiçleştiriliyor.Çünkü bir çalışmanın gerçek değerini bilen insanlar hariç geride kalanlar “ne var ki ben de bunu yapabilirim” demekte ve insanlar sosyalleşelim derken kendi yağlarında kavrulan kendi yazdıklarını okuyan, kendi ürettiklerini izleyen başkalarına kulak tıkayan, onların emeklerini küçümseyen bencil ve doyumsuz kişiliklere dönüşüyorlar.Alın size  kapitalizmin yarattığı ve özlediği “insan modeli” !
Dahası
Facebook’ un kendi mantığından kaynaklı sayısız sorun var.En önemlisi “özel” bir alanın kalmayışı.İnsanlar bugüne kadar sadece e-mail hesabı yaratırken alışkın oldukları şekilde facebooka da kişisel bilgilerini giriyorlar.Yazıkki çoğu da doğru bilgilerini giriyor.Bu bilgiler giriliyor girilmesine de teknik ayarlar kısmında “görünsün” – “görünmesin” seçeneklerinde yapılan hatalar yüzünden milyonlarca insanın e-mail adresi, doğum günü, yaşadığı yer gibi aklınıza gelebilecek onlarca gizli olması gereken bilgi ortalık yerde bu tür bilgileri arayanların hizmetine sunulmuş oluyor.Şifreler kırılıyor-hesaplar boşaltılıyor, hayatlar kararıyor…Bunun yanında isimlerini filmlerden bildiğimiz pek gizli servisler bu bilgilere milyon dolarlar verip sahip olamayacakken altın tepsi içinde ellerine  sunuluyor.Siyasi düşüncenizden, değişik konulardaki tutumlarınıza, fotoğraflarınızdan arkadaşlarınıza kadar her şey ellerinde artık…
Beğenmek-Desteklemek…
İnsan beğenileri değişkendir.Size doğru gelen iyi gelen şeyden hoşnut olur beğenirsiniz.Ama facebook dünyasında olay başka türlü işliyor. İşkenceyi konu edinen bir film var ve onun sahnelerinden mesela 5 dk’lık bir video eklenmiş, seçeneklere bakın “Beğen” gibi “emir kipiyle yazılmış zoraki bir beğeni bölümü ile “şikayet et” tarzı bir ihbarcı bölüm var.Sanki hayat bu iki uç noktada gidip geliyormuş gibi.Oysa daha insancıl olan ”korkunç, eleştiriyorum, şiddete sürüklüyor, ırkçı,…” gibi seçeneklerin dahil olduğu bir platform olamaz mı ? Ya da komedi içerikli bir film sahnesi varken “Beğendim,komik,sevimli” gibi seçenekler…??
Etkinliklere katılmak !
Diyelim bir etkinlik duyurusu yapılacak “Katılacak”, “Katılmıyor”, “Kararsız” bu 3K dan başka bir şey yok ! Etkinlik Almanya’da kişi Türkiye’de “ Katılacak” dese ne alaka veya Etkinlik İstanbul’da kişi Varto’da…neden burada şu “beğendim” butonları olmaz ? Etkinlik günü ve saati geçince köyündeki adam patagonya^da yapılan bir etkinliğe katıldı mesajı gelir ekranınıza J
İçimizden bir örnek !
Bizim bu aralar duyurduğumuz RADYO GIMGIM alternatif futbol turnuvası etkinliği var ki bence şiddet ve saldırganlık dolu futbol sahalarındaki kişiliksizleşmiş ve insana yabancılaşmış spor kültürüne karşı umut yüklü bir deneme, bir karşı çıkış.Şimdi etkinlik duyurusunu okuyan kişi gerçekten bu turnuvaya katılamayacaksa “katılmıyor” diye işaretliyor oysa fikirsel olarak çok beğenmiş ancak buna dair bir seçenek sunulamıyor bu kişiye…işte olay bu kadar tuhaf…
X’ in Y ile bir ilişkisi var !
Saçmalıklar o kadar fazla ki, insan neye değineceğini şaşırıyor.Teşhircilik magazin programları sayesinde insanların bilinçaltını fazlasıyla işgal etti.Bunun en büyük yansımasını  xxxx’in  yxy ile  ilişkisi var / ZZZZ’ nin artık bir ilişkisi yok” gibi listede bulunan herkesin ekranına giden ve iyi de bana ne diyebileceğimiz özel ayrıntıların paylaşılması durumu var.Kim kiminle ilişkide, kiminle özel kiminle genel BİZE NE ? Neden bizleri ilgilendirsin 2 kişi arasındaki arkadaşlığın boyutu ? nedir bu merak ? neden bu ilgi ?
Hadi insanlar merak ediyor da bir kişi neden kalkar da oraya “benim artık bir ilişkim var” kısmını işaretler ? hey ! Millet baksanıza benim de artık bir ilişkim var duyan bir daha duysun , duymayanlara tez elden haber salınsın “ mantığına neden girer? anlamakta  zorlanıyorum.Yanılıyorsam birisi bana izah etsin…
O Artık evli…
 Bir de 40 yıldır evli bir adamın kalkıp facebook’a kaydolduğu gün doldurmaya gerek duymadığı ama canı sıkıldıkça kurcaladığı , kurcaladıkça şunu da doldurayım da bizim hanıma / beye ayıp olmasın dediği bir alan var ve orayı doldurunca  “ QQQQ” artık evli”  diye bir mesaj listesinde olan herkesin ekranına yansıdığı gibi ( veya profil açıksa dünya alemin görebileceği) bir boyuta ulaşıyor ki tam bir komedi ! Zaten evli kişiye “artık evli” diye bir mesaj….komedi filmleri sıradan kalır…
Öteki başlıklar:
Yazacak çok şey var Facebook hakkında ;
-Tüketim kültürü,
-Pop zihniyetli mesajcıklar,
-Emeğe saygısızlık
-Fotoğraflardan fışkıran tuhaflıklar…
-aklımıza şu an gelmeyenler..
Gibi …yazabilirsem eğer bir dahaki dosyada bu konulara da değinmeye çalışacağım.
İyilikle kalın !

 

14 Ekim 2009 Çarşamba

Zazaca dili yasayan en eski dil mi yoksa ? - Veli Beyazgül

Zazaki ( Zazaca ) içerisinde yaşayan “eski” diller ;
Hatti-Luwi- ve Hitit dilleri

     Üzerinde yaşadığımız topraklarda tarihin yazı öncesi ve yazılı zamanlarının tümü boyunca yüzlerce halk topluluğu yaşadı, kimi ulus olma iradesi gösterirken kimi topluluk olarak kaldı, kimi inanç bütünlüğü çerçevesinde yan yana geldi bazıları aile/ soy bağları ve nüfus yoğunlukları ile bu toprakları zora dayalı olarak elde tutarken, bazıları da kendi medeniyetlerini devlet kurabilecek güce kadar erişebildiler…
Şimdi yazılı kaynakların yetersizliği geçmişi yeterince anlamak istediğimizde karşımıza duvardan bir engel olup dikiliyor adeta. Bu alandaki kaynaklar kadim tarihi her yönüyle değerlendirmeye ne yazık ki çok da müsait değil.Bu yüzden bazı tezlerden, küçük de olsa "delil" sayılabilecek işaretlerden yola çıkarak koskoca tarihin bilinmeyeleri ile bugün arasındaki bağlar yeniden kurulmaya çalışılıyor.Arada muhakkak eksik bırakılan parçacıkların olacağı bir bütünün tamamını düşünmek en doğrusu.
     Son zamanlarda Arkeolojik verilerin yorumlanmasına yönelik ilgi ve bilginin daha çok kişi tarafından paylaşımını esas alan bakış açısı sayesinde, herkes bu verilere -doğru veya yanlış- eksik, ya da fazla bildikleriyle- bulduklarıyla ışık tutmaya ve bunları daha çok insanla paylaşmaya çalışıyor ve buna paralel olarak önem kazanan "Anadolu’ nun İlk çağ tarihi ile bugün arasında nasıl bir bağ olduğu ve o zamanlar konuşulan dil, kullanılan alfabe ile bugünkü(ler) arasında ne dereceye kadar bağ kurulabileceği" noktasında ben de kendi araştırmalarımı ekleyerek, daha doğrusu çoğu ortaya çıkmış ancak yanlış yorumlanmış veya yorumlanamamış verileri baştan tarif etmeyi deneyerek katkı sunmaya çalışacağım.
   İşte Zazaca ile eski Anadolu Dillerinden Hitit luwi dili /nesi dili arasındaki benzerlikler veya farklılıklara büyüteç tutma düşüncemiz bu merakımızın heyecan verici yanları sayesinde olgunlaşmaya başladı.Son yıllardaki bu olgunlaşma belki hala sadece bir çocuğun emeklemesi gibi yetersiz bir nokta olarak tarif edilebilir; ama ulaştığımız sonuçlar hiç değilse bizimle birlikte gerçek tarihçileri, dilbilimcileri, kendisini hangi dile, dine, veya ulusa bağlı tarif ederse etsin tüm bilim insanlarına heyecan verecek diye umut ediyorum.
Bu konuya şu sıralar öncelik tanımamın bir diğer ve belki en önemli sebebi ise geçtiğimiz aylarda UNESCO tarafından yok olma tehlikesi yaşamaya başlayan diller arasında Zazacanın da sayılmış olmasının verdiği tarifsiz hüzündü aslında...Konuya ilgi duyan veya söz konusu gerçeğin farkında olan herkes kendince birşeyler yapmalıydı, peki ya "farkında"lığı gelişmiş şanslı insanlar arasında olan ben ve benim gibiler ne yapabilirdi diye düşündüm ve bu çalışma böylelikle gelişmeye başladı.
Eminim ki bu alanda başka insanlar da şu an benzer veya farklı noktalardan hareketle bir takım bilgi belge ve dökümanı yeniden yorumlamak üzere çalışmalarını sürdürmektedirler. Benim elde edebildiğim bulguların bir çoğu mümkün olduğunca anlaşılır olabilmeleri için deyim yerindeyse ince elenip sık dokunanlar arasından özenle seçildi...
Anadolu'da yaşayan ve 1071 ile tarif edilen Türk göçünden öncesinin kadim insanları ve halkları ne oldular ? O zaman yaşayan insanlar kendilerine hangi adlar veriyor nelere inanıyorlardı, yaşam stilleri nasıldı ? kadına bakışları, adalet duyguları ne derece gelişkindi ? Bilimsel olarak insanlığa katkı sunacak hangi adımları atmışlardı ? İlk diye tarif edilebilecek şeylerden hangilerini bizlere miras bırakmışlardı ? onlar her kim iseler , bizlerle genetiksel bir bağları var mıydı ? bu yoksa bile kültürel bir etkileşimden ne derece söz edebilirdik ?
(…)
     Çoğaltılabilecek onlarca soru var bu alanda, bu soruların cevabını  aramaya girişirken şaşırtıcı ama çoğunlukla gülümsetecek denli iyi sonuçlar elde ettim kendi açımdan.
Günümüzden binlerce yıl evvel yaşamış bu halklardan Hattiler, Luwiler, Hittitler, Hurriler,Palalar ve adını sayamadığım onlarca medeniyet bir birleriyle ne ölçüde iç içe geçmişti sonradan hangileri hangilerinin içinde eriyip gitti, hangileri kendilerini gizledi ?hangileri zor yoluyla, hangileri asimile edilerek başkalaştırıldılar? bu halkların soyu, inançları ve kültürleri gerçekten kuruyup gitti mi, yoksa hepsi içimizde mi yaşıyor ? hatta daha radikal bir soru - “biz aslında onlar(dan) mıyız"  ?”
     Bütün bunların cevabı eminim ki şimdi parça parça dile getirilen tezler, sonra bunlara karşı anti tezler ile ve nihayetinde Bilimin kabul edeceği / etmek zorunda kalacağı yöntemlerle er ya da geç anlaşılacaktır.Öyleyse biz yeniden ana konumuza dönelim.Ve sorularımıza bir soru daha ekleyelim.
Zazaca / Zone Ma / Dimilki ile artık adım adım çözülen Hitit dili arasındaki benzerlikler nelerdir ?
     Ben bir dil Dilbilimci değilim, bir Teolog (din bilimcisi) değilim, bir Arkeolog hiç  değilim...Kısacası bu konularda “uzmanlık” taslayacak kadar pişmemiş olabilirim, ancak bütün bunlara ve daha fazlasına ilgi duyan "anlamaya yorumlamaya çalışan" bir insan olarak, elde ettiğim ilginç verileri sizlerle paylaşmayı ilkesel olarak doğru buluyorum.Bu konuyu ve hayatın kendisini durmaksızın yürünen bir uzun ince yol olarak algılıyorsak ben yürümeye devam eden bir “yolcu” yum belki sadece...

     Az sonra aşağıda sıralanacak kelimeler ve karşılıklarını  Hititçe -Zazaca -Türkçe  karşılaştırmalarını yapa yapa sunmaya çalışacağım.Bu kelimelerin Türkçe'ye çevrilmiş  olan bölümleri tamamen “bilimseldir”.Yani Türkçeye ne kadar çevrilebilmiş orası tartışılır; ama konunun "uzmanları" tarafından yapılmıştır.Ancak Zazaca karşılıkları bilebildiğim ölçüde benim tarafımdan oturtulmaya çalışılmıştır.Yani kişiseldir.Yanlışlıklar olabilir affola..
Bazı  kelimelerdeki inanılmaz benzerliği görüp şaşıracak, bazı deyimlerin zamanla konuya yakın başka bir kavrama dönüştüğünü görecek, kelimelerin yapısı ve gramerlerini inceledikçe siz de en az benim kadar heyecan duyacaksınız.
Elimde yüzlerce kelime var ancak ben bunun şimdilik 111 kelimeden veya cümlecikten oluşan bölümünü yayınlayabiliyorum.Bu yayınlanan karşılaştırmalar içerisinde hiç benzemeyen kelimeler de karşınıza çıkacaktır.Bunu biraz da bilerek sunuyorum, hatta belki ileride benim karşılıklarını bulamadığım kelimelerin de yer aldığı yeni tablolar sunabilirim o zaman eğer varsa bu kelimelere aşina insanlar da bu konulardaki bildiklerini paylaşarak bizi bir adım daha ileriye taşıyabilirler.
Zaten bilimsel bilgi de bu şekilde gelişmemiş midir ? Geçmişte "yanlış" zannedilen bazı veriler bazen yüz yıllar geçince ancak doğrulanabilmişken, doğru zannedilen bazı şeylerin de aslında hiç de öyle olmadığı birlikte düşünülürse eğer attığım bu adımın bir yerde karınca kararınca bir adım olduğu, bu gün ilgi görmese de hangi zaman diliminde olur bilinmez ama, anlaşılacağı ve geliştirileceğine dair bir inanç taşıyorum şöyle ki;
Tabloyu inceledikten sonra şu iddia dile getirilebilir :

-Hattice / Luvice/ Hititçe dili büyük oranda Zazaca’da yaşıyor!

Eğer bu iddia doğrulanabilirse tarihin akışının bile belki yeniden yorumlanması gerekecek, düşünün ki yok olma tehlikesi altındaki bir dil binlerce-onbinlerce yılın izlerini taşıyan kadim dillerden birisi olarak ispat edilirse "insanlık ailesinin" benim bu dilin yok olmasından duyduğum ızdırabı  yaşamama lüksü olabilir mi ?
Aşağıda sıralanan söz konusu kelimeler karınca kararınca bir varsayıma cesaret edilebilmek adına tarafımca derlendi toparlandı yorumlandı…ancak bu arada kültürel benzeşmelerden ötürü Hatti/ Luvilerin Alevilikle alakası olduğunu dile getiren Araştırmacı Y.Mimar Kemal Soyer’ in ve yine bu alanda araştırma yapan isimli isimsiz çok sayıda insanın bilinen veya henüz gün ışığına çıkmamış tezleri de belki böylelikle bir kez daha farklı boyutuyla tartışmaya açılabilir.Dileyen kabul eder dileyen “hadi canım sen de” deyip tersini ispata yönelebilir bu da bir tercih sonuçta.
Dosyanın tamamını okuduktan sonra "Işık daha çok ışık" arayan güzel insanlara bir zerre kadar da olsa yeni bir ufuk sunabilmişsem bundan ancak mutluluk duyarım.

Sevginin gücü  üstünüzden eksilmesin…Işıkla  ve umutla kalın.
 KARŞILAŞTIRMALI DİLLER-SÖZCÜKLER DEYİMLER-YORUMLAR



Hititçe
Zazaca / zazaki / Zonema
Türkçe
1
EZEN ayari
Bayrame Heskerdene-
Ayari Bayramı ---


Sevgi günü ? (yorum)

2
dSIN-as aki
Mırarbina As--Me
Ay'in 'oldugu' an, "Ay'ın Ölümü"-
3
Aku,eku
Ağwé-Ağe-
İçmek
4
Anna ( AMA)
Maé, Daye
Anne
5
Anni
Ano /Ana /Ané
O, ona.. --
6
Annitalwatar
Duxasqan
Doğum yapmış olmak, 



doğurmak ('Su' akıtan anne??)-
7
arra (=akk. mesûm).
( Ağwédé Buşimi) bir deyim
Yıkamak 
8
Assiya
Hassiye-Heskerdene
Sevmek, aşk 
9
assiyatar
Hass-Hess
Sevgi -
10
Assiyant
Haskerdox
Tanıdık,dost, Aşina yüz,Aşiyan
11
Assu (akk. banûm);
Weşşo:) Wasso ( a-e)
İyi,güzel,hoş -- 
12
Ammuk assu
Şono Weşame
Hoşuma gidiyor -
13
assu
 ( USUL ?? ) Sılam 
Selam -
14
assuli
Usuliye ?
İyilik için! Dürüstçe! 
15
Ad
werd
Yemek
16
Adanna
Werdenne-Werdanne
Yemek için
17
Atta
Atayeme / Bawa/Pi
Baba
18
Auri,awari (akk. madgaltum).
Haware Mebe
Sınır koruyucular -


 (Uzağa Gelme / Yorulma??)

19
auriyala
Piyawo Awarde
Sınırdaki Adam,Sınır adamı -
20
awan arha 
Üja / hete cori
Uzaktaki bölge?(Yukardaki bölge) -
20
MUNUSMEŠ azzennas 
Azebnas ( Tanıdık Kadınlar-Kızlar)
Kutsal tapınakların kadınları(görevlileri)-
21
Eku, ekuna,ekunima (akkadca= kaṣûm).
Serd / Serdın / serdıniye
Soğuk, soğukluk, soğukca
22
Esha,isha
Pasa (İsa İsmi Tesadüf Mü ?)
Bey, yönetici, sahip 
23
E halentuwa
( "Halen"
Halentuva Evi 


 Kuş Yuvası Manasına Gelir )

24
hahhal
(Ğıl-Taş Çıkıntıları )
Ağaç? çıkıntı? 
25
halhaltumari
( Halhal / xalxal ( Tr ile aynı))
Kadına ait halhal 
26
harkanna
"Xırqené"-Ölüm Sesi 
Ölüm,yokoluş, kayboluş (
27
Harpu,harpanalla 
Herb-Harp / xerb /
Rakip,düşman
28
harpanalli
(Piyae Xerbi / )
Düşman adam 
29
harsiharsi
( Hors Tırpan Dövülen Tarım Aracı Olup
Yıldırım,("ateş/ateş") 

 Çekiçle Vurunca Ateş Çıkabilen
 Bir Eşya-Bağlantı  (yorum)

30
NINDAharzazu-, NINDAharzazuta 
Hardzazu 
Harzazu ekmeği, Harzazatu Ekmeği

YORUM >>
(Zaza Toprağının Ekmeği ) 

31
NINDA.Ì.E.DÉ.A -De a
Non-Do   (Ekmek Ve Ayran/ 
yağlı ekmek


Ayranlı Ekmek)

32
ĜIŠhassalli ( ĜIŠĜÌR.GUB).
( Ğızag-Tahta Taşıma Kızağı)
Ağaç oturak 
33
LÚ hassannassas
Çe-ira / Nas-piya
Ev'e ait adam, "Ev'in adamı"
34
Hassu (=LUGAL).
(Haspiya- Has Adam ?Soylu )
Kıral, 
35
haddules
Weşbiyayiş
Sağalmak, iyileşmek
36
Éhila
GılorÇe
Yönetim yeri, ('yuvarlak' Ev)
36
Éhilammar
ÇeXulama /Hizmetçi evi
'Kapı', Hilammar Evi
37
ĜIŠhuesa
HusTıne (Ağaçtan Direk)
Ayna, ('Huesa ağacı') -
38
Huisu
Wes'o / Weşo (Hala Sağ )
Yaşayan, 'canlı et'
39
Huiswāi
 ( Huyayis -Gülmek??)
Yaşamak
40
ĜIŠhuluganni
Xerberebanne /erebané xerbi
Savaş kağnısı, 'Saldırganlık ağacı'

___> yorum
 (Holigan kelimesi de)

41
Humma 
Xınziré
Domuz ağılı/Domuzluk 
42
DUGhuppar
Khup: ( Küp ).
Tas,surahi.. 
43
DUGhupuwāi
Khupeağwé
Surahi,desti.. 
44
(d)hurnissiya
Horri Siya/ Wayire  Hardi -
(dingir)hurnissiya (Hurri tanrı adı) 


Yerlerin Toprağin tanrısı

45
hūda
HuDa: / Ê da -Héqi da
Gürültü? Seslilik? ("Hu çekmek?")



-Veren Tanrı (Bereket Tanrısı ? )
46
huwappa
Hırabpiya / Xırabiye
Kötü, kötülük
47
KÙ.BABBAR-ya iya
(Bargıran-Yükü Ağır
Zengin olmak, 'Gümüş'lenmek 
48
İmmiya,anda immiya
Temmiya:)
Karışık, birbirine karışmak 
49
istamana(= ĜESTUG).
Hestog (Duyan Organ )
Kulak 


Hes-Nayiş:Duymak)

50
kalmi = ĜIŠkalmisana- 
Qamiş
Kamış, 'ağaç kamış', 'yıldırım'--
51
DUGkappi
Kabi-Qacaxi
Küçük desti,tas 
52
karap-, karep
Xırap/ Xerep'itene :
Yemek,tüketmek,bitirmek 

YORUM >>
 Bozmak-(Harap etmek :) TR- 

53
karūili 
(Kare Veri-Eski İş )
(Sahis ise Yasli),eski,'eskiden' 
54
Kura, kuera(=A.KÀR)
Quré -Dağlık Alan
Kır , kırsal
55
kuen (=akk. dâkum) 
( Kuenne:Dövmek-To Kuna:Döverim
Öldürmek, vurmak 


İnanılmaz Bu Kelime Zazakide 



 Aynen Kalmış 4 Bin Yıldır Aynı İfade !!! )

56
Kuissa,
Kés
Kişi,birisi,bir kişi--
57
UL kuiski
( Késqi-Keski: Niyo-Hiç Kimse De Değil Gibi 
Hiç kimse 

Bu Kelime De Zazakide Aynen Yaşıyor )


58
TUGkuressar
Kune-Sar (Ser) Kafayla uğraşmak-
Kadınlar için başlık,saçın düzenlenmesi  :
59
kusata 
Qalınd
Evlenilecek kadına verilen, 'başlık'
60
TÚGkusisi
Kuras
Bir cins bez, giyecek türü 
61
lahharnuzzi
Hard:Yer_Ronişi:Otur ( Yer Sofrası)
Kutsal Sunu Sofrası,Masası
62
GIŠlaššumi(ya)- a.; 
Lazud, Lazut ( Mısır Bitkisi)
(tohum veren bir bitki); YH.†
63
latagga[...] a.;
Eteg
 (kumaştan yapılma birşey); YH.†
64
Lelaniya- e.; 1. (mps.) 
Lerznaiye-Lerza -
kızmak, öfkelenmek, hiddetlenmek, 2. (o.) 
65
 liššai-, lišai- e.; B198
Lîsé/Lése Bıcimi 
bir araya getirmek, 


(Toplanalım Oyun Oynayalım )
toplamak, toparlamak, temizlemek; 
66
lukkanu- e.;
neKEWTORA,/Téléhewn -
 geceyi (uykusuz?) geçirmek; YH.†


Kunnora (Yatıyor-Yatacağım)

67
lukat, luk(k)atta, luk(k)at(t)i, lukta be.; 
Şodır Hona Lalékiyéné
şafakta, tan vakti, (daha ötesi:) 


 (Daha Gün Ağarmamışken )
izleyen sabah, bir sonraki gün; 
68
lukkeš-, lukiš- e.; 
Lokkos-Lembo-
aydınlanmak, şafak sökmek, 



gün ağarmak(?Lüks (tr)
69
luliyašḫa- a.; ; YH.
Hezzé,Hezzoqé
bataklık, bataklık bölge
70
māḫḫanda, subordinating conj.; 
A-honde - O Kadar ( Zazaki)
bağımlı ba.; tam öyle, o şekilde; ses (EY, OY)



 ve(?) GIM-anda (EH/YY) olarak ya
71
mai-, miya-, miešš- e.;
Mişttda
Hamuru Yoğurmak, Kıvamına getirmek
72
makkuya-, makkuyan- a.; yayık; YH öncesi/YY.
Yawuxé
Yavuk
73
maninkuwanu- e.; .†
Nezdi Ano ( Yakına Getiren)-Nezdianne
yakına getirmek, yaklaştırmak(?)
74
NINDAmitgaimi
Non / Noné ?
Birer cins ekmek,-
75
munnanda
Mı Da Wé ( Sakladım)
Saklı, gizli-
76
nas
Nas:Tanıdık Olandır -
Biz


Biz İse:Ma Dır

77
nāsili
Nas:Biz/tanıdık-
Nesi'li, Hitit,Hititçe


ZonéNas:Bizim Dilimiz (Zonema)

78
newa (=GIBIL).
(Newi)
Yeni (Gibil, aynı zamanda 'şeytan')
79
pangariya
Panqa
Artırmak, ortaklık ('bankalaşmak?')
80
Panku
Piyaé Panqai
Klan toplamı, soylular meclisi, yötenim organı
81
pir (= É-ir). 
Pirxane (Pir evi)? / Xane piri
Ev, bir Ev türü
82
piran
Vırnié
Ön 
83
piran parā
Vırnein / vırniyedebiyene
Önde olmak, 
84
piran arha
Pé Veri / Heté pei
Öne uzak,arkada, olmak 
85
pittar
Pıt (Bebek?Melek?Masum *)
Kanat, telek
86
DUGpulla
 Non Pulle / Cıté /( toprağı süren araç saban )
Purulli bayramına özgü bir yiyecek/ekmek türü
87
pūri
Bure (Yemek Ye Komutu)
Purulli bayramına özgü Masa
88
EZEN purulli
Werden Buri Aslında Yemek Bayramı Diye Çevrilebilir 
Purulli Bayramı
89
Sahhan
Şax-Xan ?
Bey, ağa - AĞA
90
sahuihuissuwali(?)
Şahsi- Şahısi
Yasal, kanuni olan (şahıs) hali-


Sar(Ser)Pe (Başın Arkasındaki)

91
KUŠsarpa
Aynı Zamanda Tülbent:Şarpa /    balişna ?
Yastık -
92
siunan antuhsa
Seyyid
Tanrı adamı,Kahin,kehanetçi 
93
dingirsiusmis/sius-mis 
Heqé Me - Seyyide Mı ??
'Tanrım', 'benim tanrım'MİS(MI)
94
siussummin /siun-smin /
Seyde Şıma / Seide dinan ??
Onların tanrısı -
95
Siwatt (=UD.(KAM)-att-).
 (Saat ?)
Gün
96
fDammara
Dammari = Üvey Anne 
Dini gorevli bir kadın türü
97
ANŠU.KUR.RA turīyawas 
Astor:At - Kuriq: Eşek Sıpası
Bir 'Koşumlu At' türü -
98
ur = war, warnu
Weşayine / Wesayis  Zazaca Ayrıca ( İngilizcede Savaş: War )
Yakmak, ateşe vermek -
99
udnē (= KUR-e).
Kur,(Quré-Tepelik Yer)
Şehir, memleket, 'toprak' 
100
ŠA MUŠEN 
( Sa Usen ? Se Usen)
Kehanet Kuşu, 'Anka kuşu' 
101
tērawartanna ,panzawartanna
(Hire Dolimi,-Ponc Dolimi)
3.sefer (kez), 5.kez ..
102
walla
Wulle
Tapma, yüceltme -
103
wetantanni (= MU-anni)
Serréna
Gelecek yıl -
104
Watar, weten (=A)
Ağwe Zazaki ( Ayrıca Bu Sözcük İngilizce Olarak Bilinir Yazıkki)
Su
105
widār 
Ağödayine
Sulamak (tarla için vb)-
106
Zenna=(akk. gummurum).
Qediyayine
Bitirmek, Bitmek, tükenmek -
107
dingirSIN-as zennattari
Na As-Ma Tezzewa
Ay'in hilal hali, "Bu yeni aydir!"-
108
Lu URUPalāumna 
Paloci-Paloli
Palu adamı, Palulu
109
Lu URULuiumna
 Luviya
Luvit adamı, luvitli-
110
URUHalpūma
Halepi
Halep adamı, Halepli
111
dingirLUGAL-manni (dSarrumanni-) 
Serre(Yıl??) serrena / gelecek yıla
Genç Sarruma, veliaht -


Araştırma & Yorum & Analiz : Veli BEYAZGÜL

 KAYNAKÇA:
-Hititçe - Türkçe sözlük
-UNESCO raporları
-http://www.sirkeli-project.info ( Harita /görsel )